Bakalım güzel bir örnek olabilecek mi:
Bir yel değirmeniniz olduğunu düşünün ve rüzgar düzenli olarak esmiyor ancak düzenli olarak buğday öğütmek zorundasınız, bu yüzden rüzgarın esmediği günleri düşünerek değirmenin şaftına bir de motor bağladınız ki rüzgar esmese de buğday öğütebilesiniz.
- Pazartesi günü rüzgar hiç yok ve motor ile buğday öğüttünüz.
- Salı günü az rüzgar var ama işi yetiştirmek için yeterli değil, dolayısıyla motordan yardım alarak işi tamamlıyorsunuz.
- Çarşamba günü rüzgar yeterli hatta gereğinden bile fazla. Motoru çalıştırır mısınız? (aynı dönme kuvvetini verecek olsa)
Rüzgar = Rampa
Motor = Motor
Buğday (Un) = Gidilen yol
Benzinli motorlarda pistonun her bir tur (cycle) da ateşleme yapıldığından; ayağınızı gazdan çektiğinizde motora benzin gitmeyeceğinden dolayı yanma olmayacaktır. (burada motorun baz devrinden yüksek olduğunu varsayıyorum, misal 4.viteste 2500 devirde giderken ayağınızı gazdan çektiniz)
Ama yokuş aşağı giderken vitesi boşa alırsanız, motor baz devrinde çalışmak isteyecektir, dolayısıyla gaza basmasanız bile yakıt tüketiminiz motoru 700-800 devirde tutmak için belirli bir yakıt harcayacaktır.
Yukarıdaki örnekler dizel motorlar için geçerli değildir, çünkü bildiğim kadarıyla dizel motorlarda düzenli ateşleme yapılmaz. Dolayısıyla vites boşta olsa da olmasa da dizel motor belirli bir miktar yakıt yakar. Ama hangisi daha az yakar derseniz o bir araştırma konusu olabilir. (belki yapılmışı vardır)
Otomatik vites aracı olan arkadaşlar, yokuş aşağı N'ye alayım demeyin. Zaten tasarrufu yok bir de şanzımanı kucaklamayın.