CX-5'e Profesyonelce Bakışım...

Şimdi şasinin görevlerine bakınız;

1- Aracın ana yapısını oluşturmak
2- Aracın tüm donanımına, yürür aksamına, yaylanan-yaylanmayan kütlesine ev sahipliği yapmak
3- Aracın aktif güvenliğini sağlamada ana unsur ve koordinasyon merkezliğini yapmak, her koşulda aracın dengesini sağlamanın ilk defansif sınırını oluşturmak
4- Eğer araç kaza geçirirse, içindeki yolcuları en mükemmel şekilde koruyabilmenin mekanik koordinasyon merkezi olmak
5- Hafiflemek suretiyle tüketimi düşürmek, çevreyi korumak
6- Yine hafiflemek suretiyle daha az güçten daha fazla performans elde edilmesine vesile olmak
7- Sürüşe lezzet katmak, sportif gençleri ve genç kalanları markaya eklemek
8- Sınırı belli olmayan araç ömrü boyunca, ilk üretiminden gelen dizayn ve niteliklerini aynen koruyarak, sürekli mükemmele yakın görev yapmak.

Ben olsam maaşıma zam isterdim!

Maymun bir bara girer. Barmen'e der ki;
- Muz var mı?

Barmen yanıtlar;
- Yok!

Maymun tekrar sorar;
- Muz var mı?

Barmen hiddetle der ki;
- Bir daha sorarsan senin dilini şu duvara çivilerim!

Maymun sorar;
- Çiviniz var mı?

Barmen merakla;
- Yok!

Maymun;
- Hadi ama hiç Muz yok mu???

Şimdi nasıl üretilir böyle mükemmel şasi?

Öncelikle şasilerin ilk dizaynı, yani robotik üretim bandından önceki safhada, fikstür dediğimiz bir nevi kalıp üzerinde yapılır. Bu fikstür aracın dizayn çalışmaları sırasında revizyonlara da uğrar. Prototipler bunun üzerinde üretilir ve ilk testler bu fikstür üzerindeki üretimler ile yapılır.

Bu fikstürün üzerinde aracın şasisine ait referans noktaları olarak hitap ettiğimiz noktalar vardır. Her araca göre değişebilmek üzere 100 civarı referans noktası olması muhtemeldir. Aslında daha fazladır da bizim konumuza bu kadarı girer diyelim. Bu referans noktası olarak kullanılan çoğunluğu bir hol, yani delik şeklinde olan noktaların bazıları boş kaldığı gibi, çoğu ise bir mekanik parça tutmak veya bir cıvataya ev sahipliği yapmak görevindedir.

Sonuçta bu fikstür ve üzerindeki prototip onaylanınca, bu fikstür izafi olarak robotik üretim hattı programına tanımlanır. Siz artık hatta gözle göremeseniz bile, bu izafi fikstür üretimde görev alır. Yani üretilen her araç aslında elinizde başta mevcut olan fiziki fisktür üzerine koyduğunuzda aynı değerleri verir, yerine oturur.

Bu fikstür noktalarının çoğu dediğim gibi aracın hayatı boyunca birçok mekanik elemanı tutma görevi icra ederler. Ancak ilginç ve çok önemli bir görevleri daha vardır. Örneğin 2.elde aracın fabrika ölçülerinde olup, olmadığını kontrol etmekte üzerlerine yoktur. Yine ve daha da önemlisi ise, kaza geçirerek hasarlanmış aracın fabrika kalitesi, ölçüsü ve emniyetinde onarılması için baz alınan referans noktaları da bunlardır.

Şimdi biraz da kullanılan çeliklere ve birleştirme tekniklerine bakalım.

Bu konuya girmeden de bir anektod ile mola verelim. Mazda markası belli bir yaşın üzerindeki herkes gibi sanırım, benim dikkatimi 90'lı yılların başlarında çekti. Üniversiteden daha yeni mezun oluyordum, eniştem bir Mazda 6 aldı. O tarihlerde Türkiye'de üretilen en iyi otomobil 1990 model Renault 11 TXE 1.7 Flash var babamda. Bu araca 1986 model Tofaş Şahin'den geçmişiz ve bu geçişte Flash bana Mercedes etkisi yapmış. Aracı Sirkeci'de galeriden çıkarırken ilk kez çalıştırdım, kapısını açıp motoru dinlemiştim, çalıştı mı diye!

O aracın üzerine o tarihte Mazda dizaynı, kalitesi, görmediğim donanımları, sağa sola elektirkli dönerek çalışan havalandırma ızgaraları beni çok etkilemişti. Yine aynı yıl içinde de çok yakın, kardeşim gibi bir dostuma 323F alınca iyice etkilenmiştim.

Bu anektod'tan sonra devam edelim bir başka kısa anıyla. Ancak Mazda'nın değişen dizayn felsefesi mi, üretim felsefesi mi bilmiyorum, benim ilgimi zayıflatmış ve sadece MX-5 ve RX-8 gibi özel modellere indirgemişti. 1990'dan beri tanıdığım, sevdiğim ve hatta 1990'lı yıllarda satış sonrası ve eğitim departmanları ile sık sık mesai yaptığım bir markadan ilk aracımı almak 2010 yılının Mayıs ayında kısmet oldu. 2010 model bir gri MX-5 2.0 AT! Bununla ilgili test yazılarımı okumak isteyenler bu arada MX-5 bölümünde bulabilirler makalemi!

Bir de fazla uzun yazmayayım ki, sonta üstad'ın mesajı niye bu kadar az diye eleştiriyorlar. Biz sayılarımızı gelene gidene hoş geldiniz diyerek yapmıyoruz!

Bu araca 1 yıl kadar arkadaşlık ettikten sonra onu bir RX-8 R3 aile aldatmaya başladım. Neyse bu ilişki de ancak 2 yıl sürdü. Bu konudaki test ve görüşlerimi de RX-8 başlığı altında okuyabilir isteyenler...

Gelelim bizim ana konumuza, çelikler. Normal binek bir Mazda modeli olan CX-5 ilk kez dikkatimi henüz pazara verilmeden kullandığı rekortmen bir çelik ile çekti. Evet Dünya'da ilk kez 1.800 Mpa (merak edenler için mega pascal) dayanımında çelik kullanılan seri üretim binek araç CX-5 oldu. Genellikle bu tip şasi yeniliklerini Volvo, Mercedes gibi markalardan görmeye alışkındık ama bu kez rekor Mazda'daydı ve bu benim ilgimi çok çekti. O ana kadar kullanılan en yüksek dayanımlı çelik 1.600 Mpa değerindeydi. Bu aracı merakla beklememe ve Skyactiv felsefesini her yönüyle sıkı bir şekilde takip etmeme vesile oldu. O zamanlar Subaru kullanmakta olmama rağmen, o tarihte üyesi olduğum Subaru forumunda CX-5'ten bahsetmiş ve merakla beklediğimi yazmıştım.

mtutun' Alıntı:

Bir de fazla uzun yazmayayım ki, sonta üstad'ın mesajı niye bu kadar az diye eleştiriyorlar. Biz sayılarımızı gelene gidene hoş geldiniz diyerek yapmıyoruz!

Genişletmek için tıkla ...

Hahaha Koptum yaa

mtutun' Alıntı:

Bazı şeyleri basmama izin veriyor sistem, bazılarını ise vermiyor. Bir araç için veri bankası aslında 3-4 sayfadan oluşuyor. Ama bunların çoğu on-line aktive oluyor. Bir gün çaya gelirsen senin aracınkilere bakarız.

Genişletmek için tıkla ...

Abi nasipse bir gün mutlaka o çayı içmeye, muhabbetini keyifle dinlemeye gelecez... Yazdıklarını okurken bitmesin istiyorum, barmene de bir avuç 5'lik çivi getirsem işini görür herhalde...

Ne istiyorsun elin gariban Maymun'undan?

domestos' Alıntı:

Abi nasipse bir gün mutlaka o çayı içmeye, muhabbetini keyifle dinlemeye gelecez... Yazdıklarını okurken bitmesin istiyorum, barmene de bir avuç 5'lik çivi getirsem işini görür herhalde...

Genişletmek için tıkla ...

mtutun' Alıntı:

Ne istiyorsun elin gariban Maymun'undan?

Genişletmek için tıkla ...

Sinir etti, kaç sefer muz da muz diye diye, yok diyor işte anlamıyor hayvan...

Gerçi çoğu insan da anlamıyor, yoktan, vardan, durdan, gitten... :

Abi yazdıklarını okuyunca tekrar tekrar diyorum. Şaside korkunç bir mühendislik var, hele yukarıda yazdıklarından sonra iyice perçinlendi düşüncelerim. Eskiden araç dedin mi motor aklımıza gelirdi. İyi "makina" falan derdik araç için. Şu an anlıyoruz ki şasideki mühendislik olmasa o motorun hiç bir önemi yok.

Sktactiv ilk duyurulduğunda iyi bir mühendislik firması olan Mazda skyactiv motordan çok skyactiv şasi ve skyactiv şanzımandan bahsetmişti. Hatta ben speklere ilk baktığımda içimden yav geç şasiyi falan motorda ne yaptın demiştim Rx8 ve Skyactiv 3'ten sonra anlıyorum ki şürüş keyfi, güvenlik, şanzıman özellikleri en az motor kadar önemli.

Müsait bir zamanında 3'le ilgili bilgi ve belgeleri görmeek isterim abi

Tekrar ağzına sağlık.

abi konuyu dikkatle takip ediyorum gözlerimi dört açtım,
hem mesleki olarak bana yakın hemde ilgi alanımız mazda :nazar:

Teşekkürler Mustafa abi. Demekki şasi dışarıdan göründüğü gibi sadece bir çelik yığını değil. Mazda zaten skyactiv teknolojileri ile bunu kanıtladı diye düşünüyorum O0

..............................devam edelim;

Bir otomobilin gövdesi çok farklı çeliklerden oluşmaktadır. Ben seminer ve sunumlarımda bunları görev çelikleri olarak adlandırıyorum. Deyim bana ait olduğu için birinizden duyarsam, yakarım!

Bir otomobili oluşturmak şasi dizayn mühendisi için gerçekten çok zor ve uzun bir maratondur. Şaside kullanacağınız materyallerin seçimi, EuroNcap kriterlerini mükemmelen karşılama zorunluluğu, aynı zamanda şasiyi hafifletmek ve tüketim/performans dengesine katkı vermek zorunluluğu, sürüş konforu, sürüş dengesi, yol tutuş ve hatta direksiyon keskinliği bile şasi ile bağlantılı olduğu için tüm bu detayları hesap etme, hepsinin optimumunu yakalama, hele ki Mazda gibi bir markaysanız, bazılarında optimum da yetmez, zirveyi yakalama...

Sadece bu da değil. Çoğunuzun düşünmediğini tahmin ettiğim, hasar aldığında kolay ve hızlı onarımı da planlamak lazım.

Valla yazdım, okudum, ben olsam istifa ederdim, daha kolay!

Malzeme seçimi öyle malzemeler seçmeliyim ki, yukarıdaki kriterleri sağlamama yardımcı olsun. Ama şasi için bana verilen bütçenin de içinde kalsın. Gerçekten çok hafif ve değerli malzemeler var, mükemmel sonuç alabildiğiniz. Ama çok pahalılar, sadece üretimde değil, onarımları için satış sonrasında yapılması gereken yatırım da çok fazla. Mesela Aluminyum alaşımları, karbon fiber...

Bunlar bizim için pahalıysa şaside kullanım için o zaman elimizde eski dost çelik kaldı. Peki eski dosta diyet yaptırıp, kasları da kuvvetlendirmek mümkün mü? Çelik de spor salonuna yollanmaz ki!

Spor salonu olmadığına göre burada imdada HSS yetişiyor. High Strenght Steel. Yani Mild olarak adlandırdığımız standart çeliğe, ona çok daha fazla (görevine göre) değerler, sağlamlık katacak yüksek alaşımlı ısıl işlem görmüş çelik. Yüksek alaşımlı çelik, çok yüksek alaşımlı çelik, ultra yüksek alaşımlı çelik ve zirvede bizim için, ülkemiz için de çok büyük önem ihtiva eden Boron çeliği. Hayır Moron değil, Boron!

Aşağıda görev çeliklerini izah edebilmek adına bir resim veriyorum.

Pardon, yanlış resim, yanlış forum! Doğru resmi aşağıda veriyorum...

Mustafa abimiz ya
CX5 profesyonelce incelenirse böle görmeye mi başlıyoz abi

Özetle bu çelikler bu şekilde adlandırılsalar da dayanım ve nitelikleri Mpa veya halk arasındaki deyişle, Mega Pascal olarak ölçülür.

Bir otomobilin üzerinde bundan 10 yıl öncesinde %10-20 civarında bulunan yüksek alaşımlı çelik oranı, günümüzde örneğin güncel Mazda modellerinde %60'ın üzerine çıkmıştır. Çünkü bu işlem görmüş çelikler ile, otomobil her ne kadar çeşitli birleştirme metotlarıyla yekpare hale getirilmiş olsa ve dışarıdan tek bir çelikten mamul gibi görünse de, gövdenin farklı yerlerinde farklı amaçlara mekanik programlama mümkün hale gelmektedir.

Ne demek mekanik programlama? Ya da bu terimi ilk duyduğum Fransız üreticiden alıntı ile déformation prévue! Anladınız mı? İyi o zaman devam edelim...