Magnezyum Supap ve Doğru Bilinen Yanlışlar

Yeni nesil motorlarda meydana gelen ve halk arasında "supap erimesi" olarak adlandırılan, sebebi konuşulmaya başlandığında ise; supapların magnezyum alaşımlı olarak yapıldığından dolayı özellikle lpg'nin yanma ısısına dayanamadığı için eridiği gerçeği konuşulur gider...

Bu konuda küçük bir araştırma yapmak isteyince durumun farklı şeyler olduğunu gördüm ve sizlerle paylaşmak istedim...

Özellikle; magnezyum alaşımlı supap/gayd/baga olmadığını öğrenmemle kısa bir şok yaşadım diyebilirim... Peki o zaman milletin dilinde dolanan "magnezyum alaşımlı supap" nedir diye daha bir fazla araştırdım...

Ayrıca bu araştırma esnasında sübap olarak bilinen sözcüğün doğrusunun supap olduğunu da Türk Dil Kurumu sayesinde öğrenmiş oldum...

Öncelikle supap yapısını ve alaşımlarını paylaşayım;

SUPAP TANIMI:
İçten yanmalı motorlarda farklı iki tipte supap kullanılır. Emme supabı olarak adlandırılan supap silindirlere taze hava/yakıt karışımının alınmasını sağlar. Bu işlemi emme portunu açıp kapatarak yerine getirir. Egzoz supabı olarak adlandırılan diğer supap ise yanmış gazların silindir dışına atılmasını sağlar. Bu işlemi egsoz portunu açıp kapatarak yerine getirir.

SUPAPLARDA YAPILAN ÖZEL İŞLEMLER:
A/S: İki Parçalı Supaplar
Supapların çalışma ömrünü oldukça artırdığı için özellikle egsoz supapları iki parçalı yapılmaktadır. Bu tür supapların baş kısmı hararete, korozyona oldukça iyi dayanan, mekanik zorlamalara ve aşınmaya dayanıklı östenitik çelikten sap kısmı ise normal hararetlere aşınmaya mukavim martensitik çelikten imal edilmektedir.

Na: Sodyum Dolgulu Supaplar
Çok zor şartlarda ve uzun süre yüksek hızda çalışan motorlarda supap kafasının sıcaklığını düşürmek için supapların içi sodyum ile doldurulur. Bunun neticesinde çatlak, korozyon ve distorsiyon ihmali azalır.

Ni: Nitrülenmiş Supaplar
Supap çeliğinin mukavemetini korozyona dayanıklılığını ve aşınma mukavemetini artırmak için supaplara nitrürasyon işlemi uygulanır. Supap üzerindeki nitrürlü tabaka kırılgan değildir ve dökülmez. Nitrürasyonla yüksek alaşımlı çeliklerde % 80 Krom –Nikel oranı % 8-18 olan çeliklerde % 40 yorulma ömrü artışı sağlanabilir. Bu işlem sürtünme katsayısını düşürür, korozyona karşı direnci artırır. Nitrürleme bir yağlayıcı madde bulunmaması halinde dahi supap yapışma özelliğini azaltır. Nitrürleme ile sağlanan bu özellikler supabın ömrünü uzatır.

ST: Stellitli Supaplar
Eksoz supaplarında ve bazı emme supaplarında, supap oturma yüzeylerinde ve sap uçlarında aşınma mukavemetini ve korozyona karşı dayanıklılığını artırmak için stellit dolgu yapılır.

Y: Oturma Yüzeyleri Sertleştirilmiş Supaplar
Özellikle emme supaplarında supap oturma yüzeyinin aşınmasını önlemek için indüksiyonla sertleştirme yapılır.

Cr: Krom Kaplı Supaplar
Supap sapları yüzey sertliğini artırmak ve aşınmaya en aza indirmek için krom ile kaplanır. Bu işlem korozyona karşı sap direncini oldukça artırmakta aynı zamanda fonksiyonel kuvvetleri azaltarak supap ile gayd nitesinin ömrünü uzatmaktadır.

Ph: Fosfat Kaplı Supaplar
Supapları korozyondan korumak ve sap kısmının yağ tutucu özelliğini arttırmak için fosfatla kaplanır.

Supap Hammaddeleri
N Normal şartlarda çalışan emme supaplarında ve bimetal supapların sap kısmında kullanılır. Korozyona karşı dayanıklı bir malzemedir.

S (CrSi) Krom silisyum alaşımlı martensitik supap malzemesidir. Yüksek ısı, aşırı direnç ve korozyona karşı dayanıklı bir malzemedir. Normal şartlarda çalışan emme supaplarının üretiminde kullanılır.

O (CrMo) Krom – Molibden – Vanadyum alaşımlı bir supap malzemesidir. Martensitik grubunun en dirençlisidir. Yüksek stres altında çalışan emme ve eksoz supaplarının üretiminde kullanılır.

A (CrNiMn) Krom, Nikel, Mangan alaşımlı bir supap malzemesidir. Yüksek stres altında çalışan eksoz supaplarında kullanılır. Yanma ve korozyona karşı son derece dirençlidir. Kurşunlu yakıttan etkilenmez. Östenitik grubuna girdiği için mıknatıs tutmaz.

R (CrMoMn) Ostenitik yapılı standart Krom Nikel Mangan alaşımlı bir supap malzemesidir. Isıya, yanmaya ve korozyona karşı dayanıklıdır. Yüksek stres altında çalışan emme supaplarında kullanılır.

I Nikel alaşımlı bir malzemedir. Ağır şartlar altında çalışan büyük dizel motorlarda eksoz supaplarının yapımında kullanılır.

X (CrSi) Standart östenitik malzemeye nitrojen ilavesi ile yüksek sıcaklıktaki mukavemeti, sertliği ve korozyona karşı direnci arttırılmıştır. Normal şartlarda çalışan eksoz supaplarının üretiminde ve ağır şartlarda çalışan emme supaplarının imalinde kullanılır.

Yukarıdaki Sübap çeşitleri ve imal edildiği maddelerden de anlaşıldığı üzere hiç bir yerde "magnezyum" diye bir şey geçmiyor ve öyle bir madde ile supap imal edilmiyor, hatta aşağıdaki fotoğrafta da bu açıkça görülmekte...

Gelelim aynı konunun bir başka bölümüne; supapların açılıp kapanırken vurduğu Baga'ya ve Supapların sapında bulunan Gayd'a !!

Gayd'ın motordaki en büyük işlevi, supap sapına yataklık etmek ve supabın soğumasını sağlamaktır.



GAYD MALZEMESİ NELERDİR ??

G : Fosforlu perlitik gri demir olarak kullanılan bir gayd malzemesidir. Sürtünmeye dayanıklı olup kaplama dayanımını arttırır.

G1: Yağlamanın zayıf olduğu durumlarda bile aşınmaya karşı bir tabaka oluşturan fosfor katkılı perlitik gri dökme demir.

B: Manganezli bronz gayd malzemesidir. Uygun ısıl kondüktivite ve kaplama direncine sahiptir. Özellikle son dönem motorlarda bulunmaktadır.

B1 : Yüksek dereceli koşullara uygun sürtünmeye karşı yüksek ısıya dayanıklı ve aşınmaya karşı çok hassas fosfor bronz alaşımı.

S03 : Gazlı benzinli ve dizel araçların yüksek performanslı motor tiplerinin ağır çalışma şartlarında mükemmel direnç sağlayan sac-fosfor alaşımı.

BURADAN DA ANLAŞILIYOR Kİ; GAYD MALZEMESİ OLARAK DA, MAGNEZYUM KULLANILMIYOR !!

Gelelim supapların vurduğu yatağa, yani Baga'ya !!

BAGA NEDİR ??

Supap yuvalarına takılan madeni halka. Genellikle yüksek sıcaklığa dayanabilen malzemeden yapılır ve egzoz yuvalarına takılır... Supapın vurduğu yerdir bir anlamda...

BAGA MALZEMELERİ NELERDİR ??

G 1,5 : Perlitik dökme demir alaşımıdır. Yüksek sıcaklıkta sertliğe ve aşınmaya karşı dayanıklıdır.

MD02 : % 12 Cr alaşımlı çelik. Yüksek şok ve aşınmaya karşı dayanıklı, sıcak koşullarda deforme olmayan, 700 derecenin üzerinde sıcaklıklarda deforme olmayan, 700 derecenin üzerinde sıcaklıklarda bile oksitlenmeye karşı dirençli bir malzemedir.

SD04 : Sinterlenmiş kobalt-molibden alaşımlı çelik. Yüksek çalışma sıcaklıklarında mükemmel aşınma dayanımı vardır. Yüksek performanslı turbo motorlarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir.

SD07 : Bakırdan süzdürülmüş kobalt molibden alaşımlı çelik.

Baga'nın nelerden yapıldığına baktığımızda da hiç bir yerde "magnezyum" diye bir şeyin olmadığı gerçeğine ulaşıyoruz...

Bu mesaja kadar olan bilgilerin ana kaynağı; www.gunesenginevalves.com/ 'dur... Düzenlemesi ise bana aittir.

Yanlış bildiğimiz Magnezyum Supap olayını netleştirmiş ve böyle bir şeyin olmadığını bilimsel olarak delilleri ile ispatladıktan sonra gelelim, sokaktaki seyyar satıcının bile diline düşmüş olan "supap erimesi" olayına...

Yeni nesil motorlarda özellikle üzerine lpg montajlanmış motorlarda supap erimesi olayı tahminen ortalama olarak 70-80 bin kilometre kullanımlarda ortaya çıkmaktadır...

Bu sorunun çözümü vardır ve yetkili servis ile özel servis fiyatları 1500-3500 TL aralığında değişmektedir...

Ancak olayın çok fazla bilinmeyen tarafını da açıklamak istiyorum;

Supap bakımı/değişimi yapıldıktan sonra "ohhh mis gibi oldu, motor ömrü kadar dayanıklı supaplara sahip olduk" demek en büyük yanılgı... :

Doğrusu nedir peki??

Yeni yaptırmış olduğunuz supapların ömrü de, ilk olarak motorda bulunan supapların ömrü kadardır maalesef !! Çünki; supap teknolojisi yukarıda yazılan malzemelerden üretildiği ve lpg nin ısısına dayanamadığı için yeni supapların da ömrü maalesef ilk supaplar kadar...

Bu bilgileri; işinin ehli hem yetkili bir servisten, hem de özel bir servisten teyit ettirdiğim için sizlerle paylaşmak istedim...

Sağlıcakla kazasız günler.

Güzel bir konu olmuş veli abi teşekkürler

Teşekkürler abi güzel bir konu olmuş. Subap sorunu her araçta ortaya çıkabilir çıkıyorda.

Oğuzhan' Alıntı:

Teşekkürler abi güzel bir konu olmuş. Subap sorunu her araçta ortaya çıkabilir çıkıyorda.

Genişletmek için tıkla ...

Evet bu sorun lpg'li ve limitlerinin üzerinde kullanılan her motorda ortaya çıkar.

Kamuoyunda bilinen; "supap yaptırdım bir daha olmaz" ve "supaplar magnezyum alaşımlı bu yüzden sorun çıkartıyor, çelik ile değiştiğinde sorun bitiyor" düşünceleri böylece şehir efsanesi olalarak kalıyor...

Lpg varsa, belli sorunlar da var...

Teşekkürler abi, forever LPG

magnezyum lafının manganez alaşımdan geldiğini sanıyorum. Telaffuzları birbirine yakın olduğundan karıştırılıyor olabilir. Magnezyum alaşımlar slr kameraların gövdesinde kullanılıyor.
Subap olayına gelince asıl sorunun yazılım ve lpg enjektörlerinin gerektiği kadar hızlı olmamasından ötürü olduğunu modifiye forumlarından birinde okumuştum. Tam ateşlemenin olması gereken noktayı lpg enjektörlerinin kaçırdığı yazıyordu. Şu an en hızlı enjektör prinste kullanılan khein

ismail-1903' Alıntı:

magnezyum lafının manganez alaşımdan geldiğini sanıyorum. Telaffuzları birbirine yakın olduğundan karıştırılıyor olabilir. Magnezyum alaşımlar slr kameraların gövdesinde kullanılıyor.
Subap olayına gelince asıl sorunun yazılım ve lpg enjektörlerinin gerektiği kadar hızlı olmamasından ötürü olduğunu modifiye forumlarından birinde okumuştum. Tam ateşlemenin olması gereken noktayı lpg enjektörlerinin kaçırdığı yazıyordu. Şu an en hızlı enjektör prinste kullanılan khein

Genişletmek için tıkla ...

Asıl sorun; lpg'nin yanma ısısının yüksek olması ve yakıtın benzine göre kuru kalması... Yoksa; mantıken ateşleme tam istenilen noktada yapılmıyor olsaydı supaplar yanmazdı...

Emeğine saglik abi

Bende şöyle bir şey okumuştum, patlama sonrası alevlenmenin devam etmesi ve egzoz gazının alevli şekilde subapları yalayarak dışarı çıkması. Zaten genelde egzoz subapları bozuluyor diye biliyorum.

Oğuzhan' Alıntı:

Bende şöyle bir şey okumuştum, patlama sonrası alevlenmenin devam etmesi ve egzoz gazının alevli şekilde subapları yalayarak dışarı çıkması. Zaten genelde egzoz subapları bozuluyor diye biliyorum.

Genişletmek için tıkla ...

Evet temel sebep bu denilebilir... Deforme olanlar sadece egzoz supapları ama açılmışken hepsi değişsin diyenler de var, masrafa girmeyelim diyenler de var... Tercih meselesi, fakat ben olsam o işleme başlamışken hepsini değiştiririm.

Teşekkürler Veli çok güzel bir bilgilendirme olmuş kış bakımında Merser deki usta 3 depo lpg ye karşılık 1 depo benzin kullanımı ile bu sorunun mümkün olabildiğince geciktirilebileceğini söylemişti.

hagakure' Alıntı:

Teşekkürler Veli çok güzel bir bilgilendirme olmuş kış bakımında Merser deki usta 3 depo lpg ye karşılık 1 depo benzin kullanımı ile bu sorunun mümkün olabildiğince geciktirilebileceğini söylemişti.

Genişletmek için tıkla ...

Tamamen katılıyorum abi, yüksek hızlarda ve zor şartlarda aracı benzinde kullanmak, 3/1 oranında olmasa bile 5/1 oranında bir depo benzin tüketmek mutlaka ama mutlaka fayda sağlayacaktır...

konu güzel kim ne yaparsa veli abinin dedigi gibi lpg var ise bazen mertlik bozuluyor belli aralık larda bazı sorunlar kaçınılmaz bu olay eski araçlarda olmuyor dogru o araçlara sübop ayarı yapılabiliyor yada sübop sistemi otomatik yag itecekli ozaman bu durum çok geç km relerde ortaya çıkıyor

mazda 3 lerde silindir kapak söküldügü zaman sıkma yapan süboplar eksoz sübopları bazen 0.5 mm filer bile girmiyor tek bir sübop sıkması arıza lanbası yakmasına sebeb olabiliyor ve rolantide tekleme yapabiliyor

yanlız silindir kapak sökme işleminden sonra 16 adet sübop var sıkan sübop sayısı belirlenip ben sadece o sübopları degişicem demek büyük hata oyle bir çalışma şekli yok okapak söküldü zaman sübop gayıt ve sübop yuvaları elden geçmek zorun da 16 adet sübop un degişmesi şart aynı zamanda silindir kapak yüzeyi ve blok yüzeyi atıklıgı da göz önünde bulundurularak kapak taşlanması yapılır veli abi çok güzel bir konuya deginmiş ellerine salık ..

Veli abi eline sağlık bu konuya artık nokta konulabilir. LPG'li araç kullanan arkadaşlar böyle bir problemle karşı karşıya geldiği zaman, çok dert etmeyip LPG karının yanında bu küçük çaplı zararı göze alması gerekiyor. Aracınız rölantide titreme yapıyorsa, motor arıza ışığınız sonradan yanmaya başlamışsa, ilk marşta aracınız bazen çalışmıyorsa supap değişim zamanınız gelmiştir

Konunun güzelliğine istinaden bi hort çekeyim...

Peki bu supap larin periyodik bir bakimi var mi? Ya da bu supaplarin degisme zamanini araba titremeye basladigi zaman mi anlayacagiz....