Triger Kayışı Nedir?
Otomobillerin motor ünitesi kısmında ne kadar önem arz ettiğinden biraz bahsettik. Triger kelimesi aslında bizim ülkemizde bu şekilde telaffuz ediliyor. Normalde bu parçanın ismi “Timing Belt” yani zamanlama kayışıdır. Diğer ülkelerde “Trigger” yani tetik kelimesiyle bağdaştırırlar. Yine de biz triger kayışı olarak ele alalım. Genel yapısı kauçukdan imal edilmiş olup, çelik tel veya buna sarılmış kumaş yapılı malzemelerden de imal edilebiliyor.
Görevi itibariyle bu parça oldukça sağlam olmak zorundadır. Bildiğimiz üzere ünitelerimizde bir zamanlama hatası veya parçaların en ufak aksaması durumunda zincirleme şekilde patlaklar oluşur. Triger, krank milinden aldığı hareketleçalışmaktadır. Bu kısım aktive edildiği anda ekzantrik miline hareketi ileterek supapların açılıp kapanmasını sağlamaktadır. Krank milinden sonra döndürme hareketini başlatan triger kayışı, sürekli zamanlamayla çalışmaktadır.
Ayrıca bahsettiğimiz parçanın koyuluş şekli rastgele değildir. Yani bağlı olduğu parça dişlileri aynı hizaya getirilerek bütün olarak ele alınır. Burada demek istediğimiz; triger kayışı sisteme dahil olmadan önce egzantrik dişlisi ile krank mili kayış dişlisiüzerindeki çıkıntılar aynı hizada tutulur. Bu hiza her firmaya göre farklılık gösterir.
Mesela normalden daha farklı mantığa sahip motor tipi olan Boxer motor triger kayışını ele alalım. Krak mili hareketiyle triger çevrilmeye başladı ve supaplar sağlıklı bir şekilde açılıp kapandı. İşte bu kayış sisteminin zayıf kalması durumunda veya saniyelik takılmasında supaplar açılıp kapanmayacak ve büyük arzalara davetiye çıkartacaktır.
Triger Zinciri Nedir?
Triger kayışının yerine bir de alternatif olarak zincirli versiyonu vardır. Ağırlıklı olarak kauçuk malzemeden üretimi yapılan triger kayışı yerine zincir sistemi de kullanılmaktadır. Kauçuk kayışa göre daha uzun ömürlüdür. Dayanıklılığı fazla olduğu için kopma riski de düşüktür. Ancak Toyota gibi firmaların araçlarında kullandığı zincir sistemini nedense yaygın olarak firmalar kullanmaz.
Neden tercih edilmediğini araştırdığımızda; uzun kilometreler gidebilen zincir sistemi sonrasında dişli aşınması gözlemlenmiştir. Bozulan dişli de miller ile olan hizanın bozulması demektir. Diğer bir dezavantajı da ses ve uzaması! Triger zincirinin uzamasıyla ardında getirdiği rahatsız edici bir ses olur. Bu sesler gittikçe artarak bu şekilde devam ettiği söylenmektedir.
Bilgihanem