MEŞHUR AFR AYARI HATALARI
Daha öncede belirtiğim gibi lpg sektöründe AFR Ayarı Fantazidir. İşin kötü tarafı git gide ticari bir kazanç sağlanın dışında bir işe yaramayacağı gibi araçların ayarını bozup çok kötü bir ayar ile yürümelerine neden olabilecek bir işlemdir. Eline wide band cihazı alıp araç ile yüksek devirlere çıkıp ayar yaptığını iddia eden insanlar ile piyasa yakında dolacak . Bu iş hem haksız bir kazanç hem de doğru yapılmayıp aracın daha kötü bir ayar ile yürümesine neden olabilir. ( Lafım bu ayarı yanlış yapanlara)
1. Bu ayar ile sadece open loop bölgesini ayarlayabilirsiniz . Closed loop bölgesini zaten elinizdeki OBD cihazı ile hatasız bir şekilde ayarlamanıza imkan veren oksijen sensörü zaten aracın üzerinde . Ha tabi closed loop'a da ayarlayabilirsiniz!!! ama ne gereği var zaten aracın kendi orjinal oksijen sensöründen bu verileri görebiliyorsunuz. Araçlar sürüş sırasında %90- %95 closed loop döngüsünde gider open loop bölgesine çok nadir anlarda geçiş yapılır , EOBD ile aracınızı %95 kullandığınız döngü %100 hatasız ayarlanır geri kalan %5 lik bölüm ise bizim çok tavsiye etmediğimiz bir döngüdür bu döngüye motor devri ve gaz kelebek - gaz pedalı pozisyonuna bağlı olarak girilir. Genel olarak 5000 rpm ve %90 pedal pozisyonundan sonra open-loop moduna girilir( Bu değer bir genellemedir , bazı araçlarda çok daha erken devirlerde girebilir ayrıca 5000 RPM'ye gerek kalmadan düşük devirlerde de gaza ani bastığınızda araç open loop'a geçer) Motor verebileceği en yüksek performansı vermek için bu moda girer. Lambda 0,80 civarına çekilir, avans arttırılır, EGR devre dışı bırakılır, turbo varsa, wastegate en yüksek basınç alınacak şekilde ayarlanır. Özetle motor, tüm emisyon ve ekonomi faktörleri gözardı edilip max. performans alınacak şekilde çalıştırılır .Ayrıca sabah soğuk motorda da araç open loop döngüsünde çalışır ; çünkü bu döngüde de aracın ihtiyacı olan yakıt gönderilmeli ,herhangi bir düzeltme yapılmamalıdır ,çünkü soğuk motorda da oksijen senörü devre dışıdır.
LPG'li araçlarımızı bu döngüde çok uzun süreler kullanmamalıyız hatta benzinde bile bu şekilde kullanmamalıyız , araçlarda yaşanan subap sorunlarının en önemli nedeni bu şekilde araçları kullanmaktır. Bu döngüye anlık girebilirsiniz lakin sürekli bu döngüde gidilmemesi gerekiyor . Open loop'da yapılan ayarlar aracın bu döngüde zengin'de kalmayıp bir miktar fakirleştirme yapılarak yakıttan bir miktar tasarruf ve performans artışı içindir. Burada yapılacak yanlış bir fakirleştirme aracınızın daha hızlı zarar görmesine neden olacaktır. Bırakın bu döngüde araç bir miktar zengin kalsın , bu döngünün fakirleştirilmesi işi bilmeyen insanlar tarafından aracınıza geri dönülmeyen zarar neden olacaktır.
2. Video'da görüldüğü gibi open loop'da aracı ayarlıyorum derken aracın esas yürüdüğü closed loop döngüsünü bozabilirsiniz .
Video yorumlarında Mocan Otogaz'ın da belirttiği gibi brc programına girdiniz ve aracın closed loop dediğimiz bölgesinin ayarını yaptınız, akabinde aracı tam gaz kullanarak Open loop dediğimiz bölgenin de ayarını yaptınız ve aracın zengin olduğunu anlayarak Normal yol ayarı menüsünden lpg 'yi bir miktar fakirleştirdiniz( kaba tabir ile kıstınız ) Brc yol ayarı menüsünde şöyle bir husus söz konusu, bu güne kadar mutlaka dikkatinizi çekmiştir, siz fakirleştirme yaparken Closed loop bölgesini de alt'a çeker. ( yani tüm enjeksiyon sürelerini kısar) Haritada yatay eksen yukarı doğru çıkar. Bilgisayarla ayar yapan ustamız yol ayarı menüsünden hiç çıkmadı, video başından sonuna kadar hep yol ayarı menüsündeydi .aracı fakirleştirdiniz, yani Closed loop bölümünde videonun başında yaptığınız closed loop ayarının hepsi maalesef boşa gitti. Aracı; closed loop dediğimiz kapalı döngü bölgesinde Fakir'e düşürdünüz.
Oysa yapılması gereken BRC Calibration Tool programında O.L'de fakirleştirme bölümüne girip buradaki haritadan ve değerlerden open loop ayarını yapmak gerekirdi.
Yani başta da dediğim gibi opeen loop hassas bir bölgedir , bu bölgeyi lpg'de ayarladım derken motorun daha hızlı bir şekilde zarar görmesine neden oldunuz kaş yapayım derken göz çıkardınız.
Her LPG Programının Open Loop'da ayar bölümü zaten yok , olsa da nasıl ayarlanacağını bilen kişi sayısı da az . Zaten size AFRV ile open loop ayarı yapıyorum diyenler esas closed loop bölgesinde ayar yapıyor , open loop'a ayarlıyorum derken closed loop döngüsünü de bozuyor .
3. En çok eleştirdiğim nokta wide band'ın eksozun sonuna takılmasıdır . Türkiye'de mapping konusunda ilklerden ve en tecrübeli insanlar ile konuştuğumda wide bandı eksozun sonuna takmak 1 puan yanlış veri almanıza neden olur . (+1 Zengin) bu durumda fakir değeri zengin görüp aracı daha da kısıp hızla motorun zarar görmesine neden olabilirsiniz. Bunu birebir ölçmedim yani wide band sondasını araçta esas konması gereken yer olan eksoz manifolt çıkışı ile eksozun son noktası olan en arka noktada değerler aynı çıkmayacaktır diye düşünüyorum. Aksi olsaydı zaten araç üreticileri bu sondayı aracın eksoz çıkışının hemen önüne koymazdı daha arka yerlere koyardı ama dikkat edin tüm araçlarda oksijen sensörleri öndedir. Profosyenel tunnig işindeki tüm ayarlar eksoz sonuna değil araçların orjinal sensörlerinin olduğu yere takılıp bu şekilde ayar yaparlar. Yoksa kolayına kaçıp eksozun sonuna 1 dakikada takarlardı.
4. Wide band ile AFR ayarı yapıp bu ayarı her montaj yapılan araca atmak kesinlikle yanlış sonuçlar verir . Her nekadar km'si ve modeli yakın olsa da hiç bir araç 1-1 aynı program ile çalışmaz hele de böyle yanlış bir ayarı her araca atmak çok kötü sonuçlara neden olabilir.
Sonuç AFR ayarı LPG ayarında kesinlikle şart değil.Çünkü araçlarımızı %95 kullandığımız döngü ile bu ayarın bir alakası yok Aksine yanlış yapıldığında daha kötü sonuçlara neden olacaktır .
AFR ayarı yapacaksanız doğru yapmalısınız . Wide bandı doğru değer almak için eksozun sonuna değil araçların kendi sensörleri gibi eksoz gazının ilk çıkış noktasına takmalısınız.
AFR ile open loop bölgesini ayarlıyorum deyip normal closed loop bölgesini ayarlayıp nsizden YÜKSEK AYAR ÜCRETİ İSTEYENLERE İTİBAR ETMEYİNİZ.
Tavsiyem zaten araçların genelde kullanıldığı döngü olan closed loop ayarı eob ile yolda çok net yapılabiliyor , open loop döngüsüne LPG'li araçlarınız ile girmemelisiniz , girsenizde sürekli devam etmemlisiniz , bu döngüyü işi bilmeyen birine ayarlatıp sonra ohhh aracın çekişi arttı yakıtı düştü diye sevinip motorunuzu daha kötü bir hale sokabilirsiniz.
Saygılarımla
Mehmet ÖZENÇ
BRC İÇ ANADOLU ve KARADENİZ BÖLGE BAYi